Termowizja kontra noktowizja, czyli jak zachować świadomość sytuacyjną w nocy

Człowiek z natury jest stworzeniem dziennym. Nasz cykl dobowy zakłada największą aktywność w świetle słońca. Gdy zapada zmrok gromadzimy się w domostwach i wypoczywamy. Jednak wraz z rozwojem cywilizacji ludzkość stopniowo oswoiła ciemności. Poprzez obłaskawienie ognia a następnie elektryczności mrok przestał być przeszkodą do kontynuowania dziennych aktywności. Jednak zarówno pochodnia jak i reflektor odsłaniają tylko niewielki wycinek nocnego świata.

Jak więc można dorównać nocnym drapieżnikom, samemu pozostając niezauważonym? Tu na pomoc przychodzi nauka oferując szereg rozwiązań wzmacniających widzenie po zmroku. Dwie kluczowe technologie, które to umożliwiają to termowizja i noktowizja.

Termowizor a noktowizor – czym się różnią

Pomimo, że obydwa typy urządzeń służą do wzmacniania obrazu w ciemnościach to jednak różnią się zarówno pod względem budowy jaki i zasady działania. Noktowizor  to urządzenie wzmacniające szczątkowe, naturalne oświetlenie. Natomiast termowizor może pracować w całkowitych ciemnościach, gdyż rejestruje i przetwarza nie światło widzialne a promieniowanie cieplne.

Termowizja czyli widzieć ciepło

W warunkach ograniczonej widoczności trudno jest zachować świadomość sytuacyjną. Mgła, gęsta roślinność, zadymienie czy wreszcie ciemności powodują, że naszemu postrzeganiu umyka wiele kluczowych obiektów. Jednym z wynalazków, które pozwalają sobie z tym poradzić jest termowizor.

W rękach żołnierzy, myśliwych, leśników lub turystów to bardzo skuteczne narzędzie pozwalające wykryć obiekty które mają inną  temperaturę powierzchni niż otoczenie. Czułe kamery potrafią wykryć zwierzęta, ludzi lub rozgrzane silniki pojazdów. Obecnie tego typu urządzenia stają się coraz bardziej przystępne cenowo, co widać choćby w ofercie sklepu Combat.pl (https://www.combat.pl/optyka/termowizory.html)

Jak działa kamera termowizyjna?

W skrócie termowizor (bądź termograf) odbiera za pomocą specjalnego detektora promieniowanie cieplne i przekształca je w obraz widzialny ludzkim okiem. Promieniowanie podczerwone (IR, infrared) emitują organizmy żywe oraz pracujące urządzenia mechaniczne. Jego moc odpowiada rozkładowi temperatury na powierzchni obserwowanego obiektu. Czyli im będzie on gorętszy tym wyraźniej pojawi się na termogramie.

Wyświetlacze termowizorów odwzorowują różnice temperatur w postaci kolorowego lub biało-czarnego obrazu. Najnowsze detektory są bardzo czułe, potrafią wykryć mały, wydzielający ciepło obiekt z dużej odległości nawet gdy jest przysłonięty roślinnością. Dlatego tego typu głowice są wykorzystywane m.in. podczas poszukiwań zaginionych ludzi, lub podczas klęsk żywiołowych. Jest to bezcenne narzędzie podczas działań obserwacyjnych i ratunkowych, nawet w absolutnych ciemnościach. 

Typowe termowizory odbierają fale elektomagnetyczne o długościach 3–5 m oraz 8–14 m. Ich budowa opiera się na kilku głównych komponentach, do których zaliczają się: zespoły soczewek, układ przeszukiwania i detektor. Soczewki skupiają promieniowanie IR, układ przeszukiwania rejestruje fale elektromagnetyczne, natomiast detektor, połączony z układami wzmocnienia, wytwarza impuls elektryczny, który jest przetwarzany w obraz wyświetlany na wbudowanym ekranie.

Noktowizja, czyli „zielony dzień” w nocy

Charakterystyczny zielony, często ziarnisty obraz z noktowizora jest znany każdemu czy to z relacji telewizyjnych dotyczących działań zbrojnych, lub też graczom komputerowym. Jednak w ciągu minionej dekady noktowizja rozwinęła się i trafiła również do powszechnego użytku. Obecnie większość nowoczesnych kamer monitoringu ma wbudowane wzmacniacze obrazu. A rozdzielczość i odwzorowanie szczegółów potrafi zaskoczyć dokładnością.

Zasada działania noktowizora

Noktowizor to urządzenie służące do obserwacji w warunkach szczątkowego oświetlenia. Aby uzyskać wyraźny obraz wystarczy światło gwiazd, księżyca, również sztuczne źródło światła (nawet bardzo oddalone lub o niewielkiej mocy) pozwoli obserwować otoczenie. Zasada działania jest stosunkowo prosta i znana od dziesięcioleci. Specjalny układ (przetwornik) odbiera światło szczątkowe i wzmocnione przekazuje do konwertera obrazu. Nowoczesne rozwiązania pozwalają na uzyskanie obrazu o wysokiej rozdzielczości w stosunkowo niewielkim urządzeniu, które dodatkowo nie wymaga rozbudowanego źródła zasilania. Dzięki temu współczesne noktowizory są niewielkie i lekkie. Rozwój technologii doprowadził do tego, iż są one również tańsze i powszechnie dostępne: https://www.combat.pl/optyka/noktowizory.html.

Noktowizory pasywne i aktywne

Noktowizory można podzielić na dwa rodzaje, zgodnie z zasadą działania. Są to modele pasywne i aktywne. Te pierwsze wykorzystują jedynie światło zastane, więc im go mniej tym gorzej będą działać. Natomiast konstrukcje aktywne są wyposażone dodatkowo w specjalny emiter, który doświetli obserwowany obszar. Pozwoli to na uzyskanie lepszych efektów w warunkach gdzie praktycznie nie ma innych źródeł światła. Oczywiście taką emisje może wykryć inny detektor, co może stanowić problem np. podczas operacji wojskowych.

Noktowizory różnych generacji różnią się zastosowanymi technologiami. Te najnowsze zwykle są zarezerwowane dla wojska i dla służb państwowych. Jednak nawet dostępne obecnie na rynku cywilnym modele oferują już całkiem niezłe parametry obrazu. Zwłaszcza cyfrowe modele wyposażono w wiele dodatkowych funkcji.

Noktowizja czy termowizja?

Na to pytanie warto odpowiedzieć w jeden sposób: To zależy do czego dane urządzenie ma być wykorzystywane. Jeżeli szukamy zaginionego turysty w lesie lub źródła pożaru w dużym budynku lepiej sprawdzi się kamera termowizyjna. W sytuacji gdy nie można skorzystać z klasycznego oświetlenia a potrzebujemy uzyskać dobrej jakości obraz w ciemności dobrze sprawdzi się noktowizor (na przykład jako fotopułapka albo ulepszenie domowego monitoringu. Jednak niezależnie od wybranego urządzenia zapraszamy do zapoznania się z oferta sklepu Combat.pl, sprzedającego zarówno noktowizory jak i termowizory.